فعالان بازار مسکن معتقدند رونق نسبی خرید و فروش آپارتمانهای لوکس به تغییر فرهنگ مردم و تمایل آنها به داشتن زندگی لاکچری بازمیگردد و ارتباط با سوداگری و سفتهبازی در بازار مسکن ندارد.
بر اساس آمار رسمی وزارت راه و شهرسازی که عمدتا از سامانه معاملات مسکن نشأت گرفته، در دو ماهه تیر و مرداد امسال معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۸ درصد رشد داشته است که کارشناسان بازار مسکن این اتفاق را به «پیش رونق» مسکن تعبیر می کنند؛ علت نامگذاری وضعیت فعلی بازار مسکن به پیش رونق، این است که نخست اینکه حجم معاملات به حدی نیست که آن را رونق بازار مسکن بدانیم و دوم اینکه از طرفی تعداد معاملات مسکن از حد رکود بازار این کالای استراتژیک در اقتصاد خرد و خانوار بیشتر است.
اگرچه قریب به نیمی از معاملات را واحدهای کوچک و میان متراژ (۴۰ تا ۸۰ متر مربعی) و یک پنجم خرید و فروش مسکن در دو ماهه نخست تابستان امسال را واحدهای کمتر از ۵ سال ساخت تشکیل میدهد، اما پابهپای افزایش معاملات واحدهای مسکونی اقشار متوسط، دو دسته واحد مسکونی «بزرگ مقیاس و لوکس مناطق بالاي شهر همدان» و «واحدهای مسکونی واقع در بافت های فرسوده» نیز در حجم و تعداد معاملات نسبت به سال گذشته با رشد خوبی مواجه شدهاند.
تمایل مردم به زندگی لاکچری
مسلماً مهمترین علت رشد خرید و فروش واحدهای مسکونی واقع در بافتهای فرسوده، کم بودن سود تسهیلات این واحدها از محل صندوق پسانداز مسکن یکم است؛ اما آنچه جای تعجب دارد، افزایش فروش واحدهای مسکونی لوکس و گرانقیمت مناطق مرفه نشین است که همواره از آنها با عنوان خانههای خالی یاد میشود. البته هنوز تا پایان فروش این واحدها فاصله زیادی داریم؛ با این حال کلید خوردن خرید و فروش واحدهای مسکونی گرانقیمت میتواند بازارگرمی خوبی برای ترغیب سایر خریدارانی باشد که به دنبال سرمایهگذاری در بخش مسکن هستند.
اگرچه برخی از کارشناسان کاهش سود سپرده بانکی تا 15 درصد را علت اقبال خریدارانِ دست به نقد از این واحدها میدانند، اما از طرفی نیز حجم افزایش فروش و معاملات خانههای لوکس به حدی نیست که از آن بوی سرمایهگذاری و تلاش برای فروش در آینده به قیمتی گرانتر (سفتهبازی) به مشام برسد بلکه به نظر میرسد عمدتاً خریداران این واحدها یا به عنوان استفاده از این واحدها همزمان با توسعه فرهنگ زندگی لاکچری، به سمت خرید واحدهای لوکس رفتهاند یا به عنوان خانههای دوم و سوم برای آینده فرزندان خود؛ بنابراین باید ریشه تمایل به زندگی در واحدهای مسکونی لوکس را در فرهنگ و سبک زندگی جست وجو کرد نه بزرگتر شدن اقتصاد کشور و افزایش درآمدها؛ چراکه با توجه به قفل بودن بخش بزرگی از منابع بانکی در بخش تسهیلات و همچنین رکود حاکم بر انواع کسب و کارها، قدرت خرید مسکن اقشار متوسط افزایشی نیافته است و از سویی نیز تسهیلات بانک عامل بخش مسکن در بهترین حالت حداکثر ۱2۰ میلیون تومان است که حدود یک پنجم قیمت آپارتمان لوکس ۱۰۰ متر مربعی در مناطق گرانقیمت همدان را پوشش می دهد؛ این در حالی است که بسیاری از خانههای خالی و گرانقیمت همدان از 120 متر مربع به بالا هستند که از متری 5 میلیون تومان ارقام خرید و فروش آنها آغاز میشود.
واژه تقاضای سفتهبازی مسکن را دولت دهم ساخت
فرشید پورحاجت دبیرکل کانون سراسری انبوه سازان مسکن درباره دلایل افزایش معاملات خانههای لوکس و اینکه آیا این اتفاق، نشاندهنده رواج تقاضای سفتهبازی در بازار مسکن است؟ به مهر گفته: من اصلا موضوعی به نام سفتهبازی و تقاضای سوداگری مسکن را قبول ندارم. استفاده از این واژهها، ادبیاتی بود که دولت دهم ترویج کرد تا با استفاده از آن بحث مالیات بر ساخت و ساز را در اذهان مردم و نمایندگان مجلس جا بیندازد و توانست با استفاده از این ادبیات، اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم و موضوع مالیات بر ساخت و ساز را در مجلس به تصویب برساند. در حالی که بخش مسکن و حوزههای ساخت وساز کشور ما با وجود چنین مالیاتهایی هیچگاه رونق نخواهد یافت.
به گفته وي، آنچه گفته میشود که حجم معاملات خانههای لوکس افزایش یافته، ارتباطی به سفتهبازی در بازار مسکن ندارد و مردم دوست دارند در خانههای لوکس و شیک و گرانقیمت زندگی کنند. باید به این سطح از آگاهی عمومی برسیم که مردم و اقشار و طبقات مختلف بسته به سطح درآمدی خود خواهان زندگی در واحدهای مسکونی مورد علاقهشان هستند و آنها هستند که نوع ساخت و ساز را تعیین میکنند نه سیاستگذاران وزارت راه و شهرسازی.
پورحاجت با اشاره به تمایل مردم به سمت زندگی لاکچری تصریح کرد: زندگی در محلات خوب با آب و هوای سالمتر جزء خواستههای مردم شده و به همین دلیل حجم تقاضا به سمت خانههای لوکس افزایش یافته و همین افزایش تقاضا، افزایش قیمت را نیز موجب شده است. همانگونه که مردم دوست ندارند در خانههایی که مسکن مهر در بیابانها ساخت زندگی کنند و در حال حاضر با مازاد عرضه مسکن مهر در برخي شهرهاي کشور و همدان روبهرو هستیم.
وی از دیگر دلایل افزایش خرید و فروش واحدهای مسکونی گران قیمت را کاهش ریسک بخش مسکن عنوان و تأکید کرد: به نظر میرسد که افزایش خرید واحدهای لوکس، نه ارتباطی به کاهش سود سپرده داشته باشد و نه افزایش قدرت خرید مردم؛ خریداران واحدهای مسکونی لوکس اقشار مرفه جامعه هستند که از قبل هم قدرت خرید مسکن گران قیمت را داشتند اما با توجه به اینکه ریسک سرمایهگذاری در بخش مسکن به خصوص مناطق گرانقیمت کاهش یافته، آنها نیز مجدداً به صورت کمرنگ به این بازار وارد شدهاند. همه این موارد نشان میدهد که این آهنگ کند افزایش خرید واحدهای مسکونی لوکس، برای مصرف شخصی است نه سفتهبازی و سوداگری.
پورحاجت به اتهامی که از سوی برخی سیاست گذاران مسکن درباره انبوهسازان مطرح می شود اشاره کرد و گفت: برخی مقامات انبوه سازان را به سفته بازی در بخش مسکن متهم میکنند که به نظر میرسد هدف از این اتهامات، منحرف کردن اذهان مردم و پاک کردن صورت مسأله است.
منشأ افزایش خرید خانه های لوکس، بیشتر فرهنگی است تا اقتصادی
در این ارتباط حمید یاری، کارشناس مسائل اقتصادی درباره علت افزایش معاملات خانههای لوکس در ماههای گذشته نسبت به تابستان ۹۵، گفت: نگاه مردم به مالکیت تغییر کرده و به همین دلیل افراد مرفهتر که در مناطق گرانقیمت ساکن هستند، بیشتر مایلند که خانههای دوم، سوم و چهارم خود را در همان محلات و مناطق خریداری کنند.
وی گفت: به نظر میرسد این موضوع که عمدتاً از مسائل فرهنگی و تمایل به زندگی لاکچری نشأت میگیرد، ارتباطی به کاهش سود سپردههای بانکی یا سایر دلایل اقتصادی نداشته باشد.